महेन्द्रप्रसाद अधिकारी
शिक्षा पुस्तकालयको पर्यायवाचि शव्द वा पुस्तकालयवाट प्राप्त हुने ज्वालारुपी ज्ञानको ज्योति हो। शिक्षाको मुटु भनेको पुस्तकालय हो । हामी कस्तो संस्कारमा छौ?, कस्तो देशमा छौ?, हाम्रा नेता कस्ता छन् ? , हामी कस्तो परिवारमा छौ ?, हामीलाइ पढाउने गुरु कस्तो हुनुहुन्छ ? हाम्रो शिक्षा यसैमा निर्भर रहन्छ।
शिक्षाको अभावमा केहि पनि गर्न सकिदैन र गरियो भने पनि सफल नहुन सक्छ। अहिलेको विकास, वैज्ञानिक चमत्कारिकता, चन्द्रमामा राकेट लागेका वा पुगेका सवै जो जसले जहाँ जहाँ रहेर जुनसुकै देशमा रहेर गरेपनि यो सवै शिक्षाको देन हो शिक्षावाट भएको उपलव्धी हो।
पुस्तक राख्ने घर पुस्तकालय हो र यहाँ पनि वैज्ञानीक पद्यतिवाट मिलाएर राखिएको पाठ्य सामाग्रीहरु सम्वन्धित पठकलाइ प्रदान गरिने सेवा सुविधाको लागि पनि शिक्षाको आवश्यकता पर्छ । विद्यालय र पुस्तकालय एक अर्काका परिपुरक हुन्। हाम्रो शिक्षा र हाम्रो पुस्तकालयको भविष्य हामीले कसरी प्रयोग गर्छै त्यसैमा भर पर्छ।
हाम्रो जस्तो देशमा औठा छापवाला मन्त्रीले कतिवेला राजनीतिक दल र झुण्डमुण्डको आधारमा कुन र कस्तो राजनीतिक पद देला र कुर्सिमा वसौला भनेर आर्शिवाद थापेर बस्ने हामी प्राज्ञ भनौदाहरु अझै पनि महाविध्यालयमा,विश्वविद्यालयमा कार्यरत उच्चशिक्षामा संलग्न शिक्षकहरु, वैज्ञानिकहरु, प्राध्यापकवर्गको गरिमा, प्रतिष्ठा थिचो मिचो भएको देशमा शिक्षाको गुणगान गाउन, शिक्षा दिवस नमनाए हुन्छ मनाउनु भनेको मानसम्मान हराएको इज्जत प्रतिष्ठा गुमेको र शैक्षिक तथा विद्यत वर्ग अपमानीत भएको यस घडिमा लाग्छ यो गाइजात्रा मनाए सरह हो ।
यदी मनाउनेनै हो भने देश वनाउने कि विगार्ने हो एक पटक गम्भिर भएर सोचौ कार्यलय सहयोगी , हेल्पर, जस्ता पदमा विज्ञापन हुदाँ अहिले कम्तिमा एस एल सि वा सो सरह भनेर शैक्षक योग्यता तोकिएको छ भने अनि औँठाछापवाला हाम्रा जनप्रतिनिधि भनाउँदाहरुले वनाएको नीति नियम, यस्ता लठैत, व्यक्तिहरुले गरेको ईशारा, आदेश वा निर्देशन प्राध्यापक जस्तो विद्दान सचेत वर्गले सोच्नुपर्ने वर्तमान अवस्थामा शिक्षित वर्गले आफ्नो हैसियत, प्राध्यापक वर्गकै इज्जत र गरिमाको लागि ख्याल गरेर औठाछाप र रबर स्ट्याम्पवाट काम गर्ने, ऐन नियम विनियम वनाउनेहरु शैक्षिक योग्यता नभएका र नियुक्तिको आधार नभएका, शैक्षिक योग्यता नतोकएिका सांसद, मन्त्री, प्रधानमन्त्री, राजदुतहरुको नियुक्ति प्रकृया बिरुद्द, यसको लागि आवश्यक न्यूनतम शैक्षिक योग्यता स्नातक, स्नातकोत्तर तह के कति वरावरको तोकिनु पर्ने कि नपर्ने भन्ने प्रति आवज बुलन्द पार्नको लागि अहिलेको यो शिक्षा दिवस औठा छाप बिरुद्द प्रयोग हुनको लागि यो शिक्षा दिवस यसरी नै मनाउन आवश्यक छ ।
शिक्षाको महत्व (Importance of Knowledge)
लेख्न पढ्न ठिक वेठिक छुट्याउन, कुनै कार्य गर्न, र शुख शान्ति सँग वाँच्न, आफ्नो र परिवारको भविष्य,देश र जनताको भविष्य थाहा पाउन र भविष्य वनाउन अवाश्यक पर्ने वुद्दिको घैटो नै शिक्षा हो हरेक क्षेत्रमा कुसल तवरले कार्य गर्न शिक्षाको उत्तिकै महत्व रहन्छ । देशको उन्नति र विकासलाई सहि मार्गदर्शन गर्न सक्षम वैज्ञानिकहरु र सवल वौद्दिक प्राध्यापक वर्गको महत्व उच्च रहेको छ । उच्चशिक्षाबाट उत्पादित जनशक्त्ती उद्योग, कलकारखाना, राजनीति, जागिर, व्यापार व्यावसाय, धर्मकर्म जुनसुकै पेशाको क्षेत्रलाइ सवल र सक्षम गराउन शिक्षाको आवस्यकता पर्दछ।
१) देश र जनतालाइ सर्वाेपरि ठानेर कार्य गर्ने हो भने यो देशमा सवै भन्दा पहिले राजनीतिक दलहरुलाइ तपशिलको शिक्षा हासील गराउन आवश्यकता छः
क) सरकारी कर्मचारीहरुको युनियनमा राजनीतिक हस्तक्षेप वन्द हुनु पर्याे , दलगत युनियनको खारेजि हुनु पर्याे
ख) शैक्षिक क्षेत्रमा राजनीतिक नियुक्ति र राजनीतिक हस्तक्षेप वन्द हुनु पर्याे
ग) दलहरुमा गुटगत राजनीतिको अन्त्य हुनुपर्याे
घ) भ्रष्ट, वलात्कारी, हत्यारा, अपराधि, र अपहरणकारीहरुलाइ कडा कार्यवाहीको व्यवस्था हुनु पर्याे र सामाजिक, राजनीतिक रुपमा निषेधको निति लिनु पर्याे ।
ड.) देशलाइ हानि नोक्सानी पुर्याउने दल वा व्यक्तीलाइ सार्वजनिक रुपमा उदाङ्गो पार्ने र निषेध गर्न सक्ने आँट हुनु पर्याे ।
च) सार्वजनिक पद धारण गर्ने राजनीतिक व्यक्ति, कर्मचारी सवैले सम्पत्ती विवरण पारदर्शीरुपमा सार्वजनिक गर्नुपर्याे ।
छ ) सरकार धनि , गुण्डाको नाइके डनहरुको र पहुचवालाहरुको मात्रै हैन भन्ने अनुभुतिको लागि गरिव, असहाय,पिडित,अपागंहरुले पनि सरकारी सेवा सुविधा सरल सुलभ तरिकाबाट प्राप्त गर्न सकुन्।
ज) कमिशन, घुष, प्रलोभन, धनदौलतमा परि अनैतिक कार्य गर्न वन्द हुनुपर्याे ।
झ) राजनीतिक पदमा वा सार्वजनिक ओहदामा रहने व्यक्तिको शैक्षिक योग्यता तोकिनु आवश्यक छ।
२) यो देशमा कर्मचारीहरुलाई तपशिलको शिक्षा हासील गराउन आवश्यकता छः
क) ऐन, नियम र कानुनको जानकारी हुनु
ख) ज्ञान र सूचनाको पहूँचलाइ वृद्दि गर्ने।
ग) संरक्षण र विकासमा सहयोग पर्याउनुपर्छ भन्ने भावनाको विकास हुनु
घ) सेवाग्राहीलाइ सर्वाेपरि ठानेर वढि महत्व दिने वानि वसाल्न
ड.) नागरीक समुदायलाइ चेतनाको विकास गरी सभ्य समाजका विकासमा सहयोग गर्ने
च) कसरी सेवाग्राही माझ लोकप्रीय हुन सकिन्छ भन्ने जस्ता कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने
छ) सकारात्मक अनुभवहरु आदान प्रदान गर्ने
ज) विद्यालयमा वालवालीकाहरुलाइ उनिहरुको अभिभावकले जस्तै व्यवहार गर्ने वानिको विकास गर्न र सफा सुन्दर स्वच्छ वातावरणको विकास गर्न
झ) देश र जनताको हित हुने गरि सामाजिक विकासको कार्यक्रहरु, रचनात्मक क्रियाकलापहरु गर्ने गराउने
ञ ) पुस्तकालयको विकास, हरेक गाउ गाउ हरेक विद्यालयमा इन्टरनेट सहितको पुस्तकालय र पुस्तकालय विज्ञान विषयको पठन पाठनमा जोड दिने ।
ट) नराम्रा कुराहरुको वारेमा, विकृतिको वारेमा , त्यसवाट हुने असर, फाइदा वेफाइदाहरुको वारेमा नलजाइ नलुकाइ स्पष्ट रुपमा जनचेतना फैलाउने
ठ) शिक्षा प्राप्त गर्न सामाग्री खोज्दै आउने पाठकहरुलाई पुस्तकालयमा कार्यरत कर्मचारीहरु र पदाधिकारीले के र कसरी सेवा गर्न सकिन्छ भन्ने भावनाको विकास हुन जरुरी
ड) कार्यालयमा काम गर्ने कर्मचारी र कार्यालय प्रमुख आफ्नो कार्यालय समय भरी आफिसमा बसिदिनु पर्यो
शिक्षाको विकासमा देखिएका अवरोधहरु
क) नेताहरुको, कर्मचारीहरुको ,अभिभावकहरुको अनुत्तरदायी भमिकाको कारण
ख) नेताहरु भ्रष्ट हुनु
ग) कर्मचारीहरुलाई तलव तथा भत्ता र सेवा सुविधामा राज्यले विभेद गर्नु
घ) कर्मचारीहरु, शिक्षक, प्रद्यापकहरुको मर्यादाक्रमतह , कार्यविवरण स्पष्ट नपारीनु
डं) प्राध्यापकहरु देशको वुद्दिजिवि वर्ग राज्यवाट अपमानित भएको महशुस हुनु
च) दक्ष प्राविधिक जनशक्तिको प्रयोग नहुनु
छ) मेरो र हाम्रो मान्छे भन्ने परिपाटिले राम्रो मान्छ वा कर्मचारी पाखा पर्ने र भ्रष्टाचार मौलाउने कारण
ज) समाजमा प्रतिष्ठीत , र समाज सेवि तठस्थ रहन नसक्नु
झ) राजनीतिक दलको आड भरोसामा अपराधिक घटनाहरु घटिरहनु
ट) दण्ड जरिवानाको व्यवस्था कायन्वयनमा राजनीतिक प्रभाव पर्नु
ठ) हाम्रो देशको कानुन वनाउनेहरुको शैक्षिक योग्यताको कमी
ड) देशको राज्यसत्तामा व्यवहारीक रुपमा शिक्षाले पहिलो प्राथमिकता नपाउनु
ढ) जनताले योग्य जनप्रतिनिधि छान्न र चुन्न नसक्नु
ण) देश विकासको लागि नीति निर्माणमा दक्ष र योग्य व्यक्तिको चयन वा नियुक्ति नहुनु
No comments:
Post a Comment